KÛTULAMÂRE ZAFERİ BİLGİ

Kûtulamâre Zaferi, Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda Türk tarihinin en şanlı sayfalarının yazıldığı Çanakkale Zaferi’nden sonra kazanmış olduğu diğer büyük ve anlamlı zaferdir. Irak Cephesi’nde 4,5 aylık bir kuşatma sonucunda, 29 Nisan 1916’da Kûtulamâre’de 5’i general 481 subay ve 13.300 kişilik İngiliz ordusu esir alınmış; Kûtulamâre’de kuşatılan kuvvetleri kurtarmak için harekete geçen Irak İngiliz ordusunun verdiği kayıplarla birlikte İngilizler bu cephede 40 bin askerini kaybetmişti.

Osmanlı ordusunun Birinci Dünya Savaşı’nda İngilizlere karşı çarpıştığı cephelerden biri Irak cephesidir. Osmanlı dönemi kaynaklarında Irak-ı Arap olarak adlandırılan bölge, Dicle, Fırat havzası arasında bulunan tarihteki Mezopotamya’yı içine alır ve Basra Körfezi’ne kadar uzanır.

İngiltere; Irak, İran ve Basra Körfezi’nde elinde bulundurduğu petrol kaynaklarını kontrol altında tutmak ve İngiliz İmparatorluğu’nun can damarı olan Hindistan yolunun güvenliğini sağlamak amacıyla, 6 Kasım 1914 tarihinde Basra Körfezi’nde Şattülarap ağzındaki Fav mevkiine asker çıkardı. Hızla kuzeye doğru ilerleyen İngiliz ordusu 22 Kasım 1914’te Basra’yı ele geçirdi.

İngiliz ordusu, 1915 yılında harekatına devam ederek Ekim ayına kadar Fırat nehri üzerinde Nasıriye’yi, Dicle nehri üzerinde Kûtulamâre’yi işgal etti.

İngilizler, daha sonra Bağdat’ı ele geçirmek için harekete geçti. Ancak 25 Kasım 1915’te Selman-ı Pâk’ta Osmanlı ordusuna mağlup olarak geri çekildi ve Kûtulamâre’ye sığındı.

7 Aralık 1915’te Osmanlı ordusu tarafından kuşatılan Kûtulamâre’de bulunan İngiliz ordusu tam 4 ay 23 gün mahsur kaldıktan sonra, 29 Nisan 1916’da teslim olmak zorunda kaldı.

Osmanlı ordusu, Kûtulamâre’de bulunan İngiliz kuvvetlerine mensup, başta ordu komutanı General Townshend olmak üzere 5 general, 481 subay ve 13.300 askeri esir aldı.

Tarihe Kûtulamâre zaferi olarak geçen kuşatma ve bu kuşatmayı kırmak için harekete geçen İngiliz ordusuyla yapılan muharebelerde İngilizler 40 bin kayıp ve esir verirken Türk birlikleri ise 25 bin askerini kaybetti.

Kûtulamâre Savaşı sırasında Türk birlikleri sınırlı sayıda uçakla önemli görevler yaptı. Keşif görevleri yapan Türk uçakları bir taraftan da düşman hedeflerini bombardıman etti.

Ancak kazanılan bu tarihi zaferden sonra çarpışmalar devam etti. Büyük imkansızlıklarla savaşan Osmanlı Ordusu, takviye edilen İngilizlerin bölgeyi Şubat 1917’de işgal etmesine engel olamadı. Basra Körfezi’nden 1914 sonlarında çıkarma yapan İngilizler, ancak Mart 1917’de Bağdat’a ulaşarak kenti işgal etti.

Kûtulamâre Zaferi, Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ordusu’nun zor şartlar ve imkansızlıklar içerisinde, Çanakkale’den sonra kazandığı ve bir İngiliz tümeninin bütün personeli ile birlikte esir alındığı eşsiz bir zaferdir. 29 Nisan 1916’da İngilizlere karşı kazanılan bu ikinci büyük zafer, İngilizler için tam bir moral bozukluğu olmuşken, teslim alınan 13 bin kişilik İngiliz ordusu bütün dünyada geniş yankı uyandırmıştı. Kûtülamâre zaferi Türk ordusunun maneviyatını yükseltmiş, bütün dünyada yankı uyandırmıştı.